Bij aanpasoriëntatie gaat het om antwoord te geven op de veranderingen. Dat gaat in twee stappen:
- Breng de aanpassingen als gevolg van de veranderingen in beeld
- Keuze in zingeving
Aanpasoriëntatie, breng de aanpassingen in beeld
Het helpt om veranderingen die ontstaan na het overlijden van je dierbare in beeld te brengen. Dan weet je hoe je je leven daar op wilt aanpassen. Zo gaat het bijvoorbeeld om rollen en taken die wegvallen omdat je geen mantelzorger meer bent. Het gaat ook om taken en rollen die voor jou overblijven. Denk bijvoorbeeld aan het opruimen van het huis, bereiden van de maaltijd, nemen van initiatief in het contact met anderen of jezelf verwennen met cultuuruitjes zoals musea, film of een mooie muziekuitvoering. Tevens zijn er taken en rollen die je aan anderen delegeert zoals bijvoorbeeld het onderhoud van het huis of het doen van de administratie. Bij het opstellen van een lijstje kun je rekeninghouden met een andere oriëntatie op je leven. Zo kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om meer of minder aandacht te besteden aan gezin, vrienden, werk of vrijetijdsbesteding. Welke verschuiving zou je in je leven willen? Wat betekent dat voor je dagindeling en voor de taken en rollen
Keuze in zingeving
Bij zingeving gaat het om ‘zin in het leven’ en om ‘leven dat de moeite waard’ is. Zin in je leven ervaar je in lekker eten, een aangename ontmoeting, een fijne vakantie, een goede werkplek, mooie herinneringen uit je jeugd, vriendschappen, een gezellige avond, zorg voor een ander of voor een huisdier. Maar het kan ook groter zijn zoals zorg voor de ander, inzet van je kwaliteiten voor een ander, het aangaan van een (intieme) relatie met een ander. In meer spirituele of religieuze zin kan het gaan om contact met iets dat groter is dan jezelf: de natuur, het universum, het licht, de bron van liefde of het geloof in God. Nu je dierbare er niet meer is, is een deel van die zingeving weggevallen. Daarom is het belangrijk om je opnieuw te oriënteren op je eigen zingeving. De volgende vragen kunnen je daarbij helpen:
- Welke activiteiten geven jouw leven zin?
- Welke verlangens liggen verscholen achter die activiteiten?
- Wat heb je nodig om meer vanuit je verlangens te leven?
- Welke activiteiten kun je daarvoor ondernemen?
Verlangens naar ‘erkenning’, ‘leven in verbinding’, ‘liefdevol leven’, ‘rechtvaardig leven’, ‘leven in vrede’ of een ‘spiritueel leven’ zijn als een vuurtoren of een kompas die je de weg wijzen en die je helpen om keuzes te maken over hoe je het leven wilt inrichten. Wellicht ben je al eerder met deze existentiële vragen bezig geweest. Want na een ingrijpend verlies ontstaan die vragen haast vanzelf. Je wordt je dan meer dan voorheen bewust van je kwetsbaarheid en van de keuzes die je kunt maken.
Inspiratie bij aanpasoriëntatie
Hoe gek het ook klinkt, je kunt inspiratie en kracht ontlenen aan verlies. Het kan je leven de moeite waard maken. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor de strijd tegen kanker of je kunt je inzetten voor nabestaanden.