Hij heeft ‘zelfmoord’ gepleegd, opzettelijk het eigen leven beëindigd, zichzelf gedood, zich gesuïcideerd, is uit het leven gestapt, zich van het leven beroofd.
Ik zoek behoedzaam naar het goede woord of juiste uitdrukking. Het woord ‘zelfmoord’ kwetst je. Er zit agressie in het woord. Ook vaak in de daad. De wijze waarop iemand zichzelf doodt, is soms erg gewelddadig. Soms doet iemand dit ook om symbolisch en letterlijk de ander te straffen, geweld aan te doen. Jij zult door mijn dood lijden. Soms gebruiken ook nabestaanden liever het woord ‘zelfmoord’ omdat ze daarmee uitdrukken dat ze kwaad zijn op hun dierbare, die hen en zichzelf op zo’n onherstelbare wijze tekort hebben gedaan. Maar bijna altijd gaat het om een oplossing voor psychisch lijden, ondraaglijke pijn, een onoplosbaar probleem, waar geen uitweg voor wordt gezien, een lijden aan het leven en alleen de dood brengt rust.
Vaak heeft men al veel therapieën achter de rug, niets heeft echt geholpen. Evengoed heeft iemand nooit hulp gezocht, is er een onverwachte trigger en worden verborgen problemen opeens acuut. Aan de basis van zelfdoding vele jaren later liggen vaak onzichtbare jeugdtrauma’s. Iemand denkt de ander tot last te zijn en die last door te sterven weg te nemen, maar beseft niet welke last om hiermee verder te leven hij nalaat. Iemand denkt tekort te schieten ten opzichte van de geliefden, te falen als ouder of partner en heeft niet geleerd de eigen gevoelens te herkennen, toe te laten, te begrijpen, te uiten. Soms is de zelfdoding verwacht en aangekondigd, een zoveelste poging die nu wel slaagt maar evengoed komt de zelfdoding totaal onaangekondigd, is zij onzichtbaar, latent, ondergronds, aanwezig, zelfs voor de dichtstbij levende geliefde (en waarschijnlijk soms ook voor de persoon zelf). Vaak zijn het ook de ‘gouden kinderen’, de liefste, sociaalste, vriendelijkste…..die zichzelf opofferen in een gezin waar te veel pijn is, die hun eigen noden en behoeften negeren uit zorg voor de anderen en de lat voor zichzelf hoog leggen, te hoog, en letterlijk verdwijnen.
Ik merk dat ik afstand neem, dat ik een uitleg probeer te geven die jou kan helpen om te begrijpen. Ik voel hoe behoedzaam ik met jou moet praten, dat ik je niet nog eens wil kwetsen door onzorgvuldig woordgebruik. Ik heb respect voor iedereen die uit het leven stapt, springt of valt…ook voor jouw geliefde. Geen oordeel, geen veroordeling is op zijn plaats. Er rest enkel jouw zoektocht naar het waarom en jouw verder leven met of zonder antwoord. Maar hem of haar vooral niet laten verloren gaan, hem of haar zeker méér maken dan die laatste daad, hem of haar eren in wie hij of zij was en altijd zal zijn…die zorgzame papa, die humoristische mama, die eigenwijze zoon, die idealistische dochter…
“Misschien is hij wel uit het leven gestapt omdat hij zo graag wilde léven.”
Johan Maes, ‘Gehavend’, Witsand Uitgevers, 2015