Wat is wilsbekwaam?

Het is belangrijk dat u het Euthanasieverzoek met uw volle verstand hebt opgesteld. Men noemt dit wilsbekwaam (het vermogen om zelfstandig en uit vrije wil beslissingen te nemen) en is een voorwaarde voor het rechtsgeldig opstellen van het Euthanasieverzoek. De wet geeft aan dat jongeren vanaf 16 jaar wilsbekwaam zijn. Vanaf die leeftijd kan dus een Euthanasieverzoek worden opgesteld. 

Wettelijk is iemand wilsonbekwaam wanneer iemand niet in staat kan worden geacht tot een redelijke waardering en afweging van zijn belangen. Een wilsonbekwaam persoon kan geen overwogen besluit nemen. 

Beoordeling van wilsonbekwaamheid gaat altijd over wilsonbekwaamheid ter zake; dat wil zeggen: helderheid van geest kan wisselen in de tijd of wat betreft het onderwerp. Het kan ook tijdelijk zijn. Belangrijk is om de persoon altijd te blijven betrekken in keuzemomenten.

Soms is al vanaf de vroege jeugd duidelijk dat er sprake zal zijn van wilsonbekwaamheid; het kan later ontstaan door hersenletsel /coma of ziekten. Veel voorkomend is wilsonbekwaamheid door dementie.

Hoewel niet altijd eenvoudig, kan een arts officieel vaststellen of er sprake is van wilsbekwaamheid.   

Welke toets is nodig voor een euthanasieverzoek?

Bij een beoordeling van euthanasie of hulp bij zelfdoding wordt door de arts de volgende vragen getoetst: 

• is er sprake van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt? 
• is er sprake van uitzichtloos en ondragelijk lijden?
• is de patiënt goed voorgelicht over zijn medische toestand en vooruitzicht?

Wanneer de arts samen met de patiënt tot de overtuiging zijn gekomen dat er, voor de situatie waarin de patiënt zich bevindt, geen redelijke andere oplossing meer is, dan zal de arts een voorstel tot euthanasie voorleggen aan een onafhankelijke (SCEN) arts. Die zal, na een bezoek aan de patiënt, schriftelijk zijn oordeel geven over het inwilligen van het euthanasieverzoek.

Bij toetsing van een euthanasieverzoek onderzoekt de arts grondig wat er precies aan de hand is. Als de arts niet overtuigd is van de vrijwilligheid (eigen vrije wil, zonder beïnvloeding of druk van buitenaf) of de weloverwogenheid (verzoek komt niet voort uit een tijdelijke neerslachtigheid of een nog te behandelen depressiviteit) van het verzoek, zal de arts het verzoek moeten afwijzen. 

Nadat aan al deze voorwaarden is voldaan dient de levensbeëindiging zorgvuldig (met de juiste middelen) te worden uitgevoerd. 

De mogelijkheden/beperkingen euthanasieverzoek?

Mogelijkheden en beperkingen bij een euthanasieverzoek zijn: 

• Een euthanasieverzoek is een zaak tussen de arts en de persoon in kwestie. Naasten, hoe dierbaar ook, staan daar buiten.
• Het kan gaan om lichamelijk en psychisch lijden.
• Het verzoek kan alleen wilsbekwaam worden gedaan (niet door een vertegenwoordiger of naasten). De (huis)arts neemt het euthanasieverzoek in overweging. 
• Het euthanasieverzoek wordt opgenomen in het medisch dossier en is daarmee zorgvuldig overdraagbaar.
• Artsen moeten, in geval van een verzoek, na gaan of er aan de zorgvuldigheidseisen kan worden voldaan en de euthanasie kan worden uitgevoerd zonder daarvoor strafbaar te zijn.

NB. Er is veel te doen over het uitvoeren van een euthanasie verzoek bij dementerenden en psychiatrische patiënten.

Wat kunt u doen als een arts niet mee wil werken?

Een arts is niet verplicht om aan een euthanasieverzoek te voldoen. Dat kan zijn door eigen normen/ gewetensbezwaren en/of door de zorgvuldigheideisen. Als er ‘geen gehoor’ is voor het verzoek bij de eigen arts kan men verwezen worden naar de Levenseinde kliniek of daarmee zelf contact zoeken. 

De procedure die dan gevolgd wordt is ook gebaseerd op de Euthanasiewet. Een belangrijke ontwikkeling is dat de teams inmiddels ook artsen begeleiden bij de beoordeling vaneen euthanasieverzoek en mogelijk ook bij de uitvoering van de euthanasie.  

Euthanasieverzoek of Zorgverklaring bestellen?

Een Euthanasieverzoek kunt u bestellen door € 8,00 over te maken op rekeningnummer NL 43 INGB 0000 000 410 ten gunste van de Stichting Zorgverklaring te Amersfoort.

Wanneer u, naast het Euthanasieverzoek ook de Zorgverklaring wilt bestellen, maak dan € 18,00 over op diezelfde rekening. Dat kan handmatig. Het Euthanasieverzoek en eventueel de Zorgverklaring worden naar het adres gestuurd dat u vermeldt bij de omschrijving van de betaling. U ontvangt het Euthanasieverzoek en eventueel de Zorgverklaring binnen 10 werkdagen na betaling.